بازخوانی و نقد روش شناختی مطالعات توسعه اجتماعات محلی

اجتماع محلی آخرین لایه اصالت فرهنگی و هویت دست نخورده و یکدست تلقی می شود. مطالعات انجام شده در این حوزه با قوت های خاص خود و البته کاستی های روش شناختی همراه بوده اند. وجه غالب پژوهش های این حوزه با تأثیرپذیری از جامعه شناسی پوزیتیویستی، بیش ازپیش به سوی تحقیقات پیمایشی و پرسش نامه گرایی کشانده شده است و منطق غالب بر آنها فرضیه سازی بوده است؛ به گونه ای که تناسب بین مسائل و روش های تحقیق با بافت های محلی ضعیف بوده است. مطالعات پیمایشی در بستر و بافت های محلی، سازوکار روش شناختی مناسبی برای فهم عقلانیت بومی ندارد. از این رو کاستی ها و تقلیل های نادرستی در فهم بافت های محلی ایجاد می کند که گاهی نتایج متعارض و غیر پاسخگو به مسائل مترتب با بافت های محلی ارائه می کند. «فهم عقلانیت بومی» حلقه مفقوده این مطالعات است.    در مقاله حاضر، با مروری نظری بر مفهوم اجتماع محلی و با اتخاذ بینش مردم شناسی پدیداری به نقد و بازخوانی مسائل مهم و بارز روش شناسی اثباتی و کاربرد سطحی، ناموجه و بعضاً گمراه کننده روش های آماری در مطالعات اجتماعات محلی پرداخته شده است. استدلال مقاله این است که به کارگیری مشی پدیدارشناسانه در مطالعات توسعه اجتماعات محلی، نه تنها باعث توجه به گروه های حاشیه ای و مغفول مانده و جای دهی آنها در بطن جامعه می شود، بلکه اراده های منفعل را فعال می کند و توسعه را به مثابه اقدامی ممکن و سهل الوصول برای اجتماعات محلی درمی آورد، و از طرفی زمینه را برای تأمل و بازاندیشی در باب رهیافت های بوم اندیش و کنش های بومی، بیش ازپیش فراهم خواهد کرد.